Opgestel deur David P Botha
8 Augustus 2023
Ekologie in die NGSK (Nederduits Gereformeerde Sendingkerk) en die VGKSA Kaapland voor 2010
Ekologie was alreeds sedert die 1980’s deel van die NGSK se sinodale agenda. Dit was altyd hanteer deur die Kommissie vir Getuienisaksie. Die NGSK was ‘n aktiewe lid van die WRK (Wêreldraad van Kerke) en het daarom die WRK se fokus op “Geregtigheid, Vrede en die Integriteit van die Skepping” deel gemaak van dié kerk se werksaamhede. Ook die werk van die SARK (Suid-Afrikaanse Raad van Kerke) met betrekking tot ekologie is opgeneem in die werk van die NGSK/VGKSA.
Met die eenwording van die NGSK en die NGK in Afrika in 1994 en die stigting van die VGK in SA is die saak van ekologie op die agtergrond geskuif ter wille van die proses van eenwording. Dit het egter weer sterk na vore getree met die WBGK (Wêreld Bond vir Gereformeerde Kerke) se aanvaarding van die ACCRA-verklaring (2005) en die SARK se publikasie (2007) van Climate Change: A challenge to the churches in South Africa.[1]
Die soeke na eenheid tussen die VGKSA Kaapland en die NGK Wes-Kaap en die gevolglike skepping van eenheidstrukture (soos die Kommissie vir Getuienisaksie en Armoede en Sorg) het uiteindelik daartoe gelei dat ekologie ‘n gesamentlike bediening van dié twee kerke sou word.
Armoede en Sorg 2010
Net soos die Kommissie vir Getuienis (NGSK) en die Sendingkommissie (NGK Wes-Kaap) saamgesmelt het om die een gesamentlike Kommissie vir Getuienisaksie (KGA) te vorm, het ook die Kommissie vir Diens van Barmhartigheid (NGSK) en die Diakonale Dienste (NGK Wes-Kaap) saamgesmelt om een gesamentlike bediening te vorm, met die naam, Armoede en Sorg (AS).
Hierdie bediening het besluit om taakspanne te gebruik as uitvoerders vir hul bedieningsfokusse. Een van hierdie taakspanne was ‘n Taakspan vir Ekologie. Met die VGK se sinode van 2010 is ds David P Botha (jnr) van die VGK Darling gevra om hierdie taakspan saam te roep.
Vir die eerste jaar van dié taakspan se lewe was David Botha die enigste lid van die “span”. Hy het dié jaar gebruik om lede vir die span bymekaar te maak. Op 9 November 2011 rapporteer hy aan die uitvoerende komitee van Armoede en Sorg dat hy steeds alleen is, maar dat daar goeie vordering was en dat die taakspan se eerste vergadering binnekort sou plaasvind.
Die eerste vergadering het op 30 November 2011 plaasgevind met die volgende lede: ds. Sydney Saayman (NGK), ds Carel Swart (VGK), dr Johan Botha (VGK), dr Diek van der Zel (NGK), Retief Olivier (NGK), Susan van Zyl (NGK) en David Botha (VGK). Met die vergadering van Armoede en Sorg se uitvoerende komitee op 9 November 2011 is ooreengekom dat die Taakspan vir Ekologie ‘n gesamentlike bediening sal wees van AS en die KGA. Dr Johan Botha het die KGA op dié taakspan verteenwoordig. Die taakspan se fondse het uit die AS se begroting gekom. Gedurende ‘n proses van strategiese beplanning onder leiding van Sydney Saayman het die taakspan die volgende visie en doelwitte geformuleer:
Visie: Ons ondersteun aardversorgers in navolging van Jesus.
Doelwit 1: Om relevante inligting te versprei wat gemeentes sal inlig oor ekologiese uitdagings wat ons lewe bedreig .
Stappe van aksie:
- Die skep van ‘n bron van versamelde inligting wat lidmate en gemeentes kan gebruik.
- Die vestiging van ‘n verspreidingsisteem.
- Die reëling van ‘n konferensie oor armoede en ekologie.
- Die motivering van lidmate/gemeentes om agente vir verandering te wees.
Doelwit 2: Om ‘n ekologiese waardestelsel te ontwerp om lidmate/gemeentes te help om hul gedrag positief te verander.
Doelwit 3: Om netwerke met ander rolspelers te skep en te onderhou.
Stappe van aksie:
- Gebruik die konferensie hiervoor.
- Soek samewerking met stadsowerhede, bv. die Stad Kaapstad
Doelwit 4: Om ‘n spiritualiteit te ontwikkel wat ‘n ekovriendelike lewenstyl bevorder en onderhou.
Stappe van aksie:
- Ontwerp liturgiese materiaal
– gebede vir daaglikse gebedsritmes vir gebruik in huisgesinne en kleingroepe
– liturgieë vir eredienste: Seisoen van Skepping in September
- Ontwerp ‘n geregistreerde VBO-kursus
Hierdie doelwitte is verder uitgebou en van aksiestappe voorsien (sien Doelwitstate).
Mylpale op die pad
- Dokdiek van der Zel stel bronne saam wat gemeentes en lidmate kan raadpleeg. Dit word op die webtuiste van Armoede en Sorg beskikbaar gemaak.
- Dokdiek van der Zel skryf weeklikse gespreksbydraes oor ekologie wat ook op Armoede en Sorg se webtuiste geplaas word.
- Die Armoede en Ekologie konferensie 8-10 Maart 2013: Van die hoofsprekers by die konferensie was Proff. Klaus Nurnberger en Ernst Conradie, Biskop Geoff Davies van die Anglikaanse Kerk en Michael O’Brien Onyeka van Greenpeace Africa.
- Daaglikse Gebedsritmes vir die week, ‘n vertaling van ‘n seleksie van liturgiese gebede uit die Keltiese Gebedeboek, verskyn Maart 2014 en word via Communitas aan die kerk beskikbaar gestel as e-boek. Hierdie publikasie wou help vorm en vestig aan ‘n spiritualiteit wat eko-sensitief is.
- Proponent Juanita Greyvenstein van die NGK en lid van SAFCEI se personeel (sy was verantwoordelik vir die Eko-gemeenteprojek by SAFCEI), word lid van die Taakspan en David Botha word opgeneem in die direksie van SAFCEI.
- In 2014 sluit Jan Odendaal (oud-skoolhoof en stigter van Green for Life South Africa) ook by die taakspan aan. In dié jaar begelei en monitor die taakspan ook die VGK se Sinode by Goudini om ‘n eko-vriendelike byeenkoms te wees.
- 2015: Die Taakspan sneuwel byna:
– Carl Swart tree af en sy pos word nie hervul nie. Sy kantoorpersoneel is dus nie langer beskikbaar vir die ondersteuning van die taakspan nie.
– David Botha ondergaan ‘n groot hartoperasie en gee die leiding van die taakspan af.
– Armoede en Sorg word vervang met Diakonia. Diakonia beskou ekologie nie langer as deel van die diakonaat van die kerk nie. Dit laat die taakspan struktureel in die koue.
- Op 27 Mei 2016 ontmoet die ou taakspan vir dr. Kobus Odendaal, die PSD van Getuienisaksie (KGA).
– Hy verduidelik hoe die lynfunksies nou in die kerk werk en wat by Diakonia gebeur het.
– Hy verduidelik ook Getuienisaksie se verbintenis tot ekologie en versoek die ou taakspan om voortaan as deel van Getuienisaksie se bediening voort te gaan.
– David Botha het genadiglik sodanig na sy operasie herstel dat hy weer die funksie van sameroeper kon opneem.
– Kobus Odendaal versoek David om gereelde ekologie-bydraes f vir VrydagNuus te skry. Met die oog op 2019 se sinode van die NGK Wes-Kaap publiseer Getuienisaksie ‘n versameling van hierdie bydraes in Afrikaans en Engels.
– Mariëtte Odendaal word deel van ons span as kommunikasiebeampte van Getuienisaksie.
– Ons herbesoek ons visie: Ons kweek en ondersteun aardversorgers in navolging van Jesus Christus.
– Ons vervang vergaderings op Stellenbosch met telefoonvergaderings ter wille van ‘n laer skoolstofvoetspoor vir die taakspan.
– Afgetrede lede, Carl Swart, Johan Botha en David Botha, bly aan as lede van die taakspan.
- Johan Botha sterf op 21 Oktober 2016.
- In 2017 wen SAFCEI en Earth Life Africa hul hofsaak teen die regering se poging om Eskom se kernkragvermoë te vergroot.
- In 2018 verskyn ‘n Pinksterreeks by CLF wat opgestel is deur die taakspan in samewerking met die Algemene Sinode van die NGK se Ekologietaakspan en Rachel Mash (Anglikaan) en Kuzipa Nalwamba (United Church of Zambia). Fay van Eeden, Gustav Claasen en Anton Doyer het help skryf.
- Op 23 Augustus 2018 bedank David Botha as voorsitter en lid van die Ekologie-taakspan. Hy hou egter aan om as ekologie-korrespondent bydraes vir Getuienisaksie te skryf.
- Getuieniasaksie gebruik hierdie geleentheid om ‘n nuwe taakspan op die been te bring. Die Ekologie-taakspan met sy ou lede hou daarmee op om verder te bestaan.
- ‘n Nuwe span, nou die Groenspan genoem, word op die been gebring onder leiding van Dewald Hoffman.
- In 2023 neem Hanli Grové die leisels by hom oor as koördineerder van die taakspan; Dewald bly aan as ondervoorsitter.
_________________________________
[1] Prof Mary Anne Plaatjies van Huffel het ‘n artikel in 2013 geskryf waarin sy weergee hoe die NGSK/VGKSA hierdie werk van die WRK, WBGK en die SARK in hul sinodale besluite opgeneem het. Dit is hier beskikbaar: http://www.scielo.org.za/pdf/she/v39n2/02.pdf.